6 Şubat Kahramanmaraş Depremleri Sonrası Betonarme Binalarda Oluşan Hasarın Nicel Değerlendirmesi

Üniversitemiz Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim elemanı Arş. Gör. Dr. Meltem Eryılmaz Yıldırım’ın sorumlu yazar olduğu ‘Quantitative Evaluation of the Damage to RC Buildings Caused by the 2023 Southeast Turkey Earthquake Sequence’ başlıklı makale Earthquake Spectra dergisinde yayınlandı.

6 Şubat 2023 tarihinde 9 saat arayla meydana gelen 7,8 Mw (Pazarcık) ve 7,5 Mw (Elbistan) büyüklüklerindeki iki deprem 11 ili içine alan yaklaşık 350.000 m2 alanı etkilemiştir. Depremlerin ardından ACI 133 komitesi öncülüğünde Dr. Meltem Eryılmaz Yıldırım’ın da içinde bulunduğu bir ekip Antakya’dan Malatya’ya kadar uzanan deprem bölgesinde betonarme binaların hasar düzeylerini değerlendirmek üzere saha çalışmaları yapmıştır. Depremden etkilenen yaklaşık 250 binanın sonuçlarını içeren çalışmada, binaların performanslarını değerlendirmek için düşey taşıyıcı sistem elemanlarının kesit alanlarına bağlı olarak hesaplanan öncelik indeksi (Hassan Index) kullanılmıştır. İncelenen binaların çoğu son 10 yılda inşa edilmiş olmasına rağmen, binalardaki betonarme perde duvar ve kolon alanlarının, Türkiye'deki Erzincan (1992), Düzce (1999) ve Bingöl (2003) depremlerinden sonra rapor edilen miktarlara benzer olduğu görülmüştür.

Çalışmanın ana sonucu, yapılarda süneklik gereklidir ama yeterli kriter değildir. Deprem bölgelerinde inşa edilecek binalarda ana tasarım hedefinin öteleme kontrolü olması gereklidir. Bunun yanında süneklik, öngörülemeyen büyük yer hareketleri sonucu oluşabilecek kuvvetler altında binaların ayakta kalması için gereken bir koşuldur. Deprem bölgelerinde inşa edilecek binalarda izin verilen öteleme değerlerinin sınırlandırılmasının önemi bu çalışmayla ortaya konulmuştur. Çalışma kapsamında tasarım aşamasında kullanılmak üzere basit ama efektif bir tasarım kriteri önerilmiştir.

Bu çalışma American Concrete Institute (ACI) 133 komitesi tarafından finanse edilmiş olup, American Society of Civil Engineers ve US National Institute for Standards and Technology tarafından ek destek almıştır.

Makale bağlantısı: https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/87552930231211208