Dayanıklılık Psiko-Eğitim Programının Öğrenciler Üzerindeki Etkisi

Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ayşe Aypay ve Dr. Kemal Koçhan’ın yazarı olduğu ‘‘The effect of the resilience Psycho-Education program on 8th-grade students’ resilience, school burnout, and school attachment levels’’ başlıklı makaleleri Children and Youth Services Review dergisinde yayınlandı.

Okullar, öğrencilerin sosyal ve akademik gelişimine katkı sunma ve toplum için nitelikli ve uyumlu bireyler yetiştirme işlevlerine sahiptir. Okulla olumlu bir bağ kurabilen ve olumlu deneyimler yaşayan öğrencilerin okuldan daha fazla keyif aldıkları, daha güçlü bir aidiyet duygusuna sahip oldukları, daha az devamsızlık yaptıkları, akademik olarak daha başarılı oldukları daha az tükenmişlik yaşadıkları ve daha iyi problem çözme becerileri geliştirdikleri bilinmektedir. Aksine, olumsuz okul deneyimleri olan öğrencilerin okuldan kaçma davranışı ve depresif belirtiler gösterdikleri, madde kullanımı gibi sağlıksız yollara başvurdukları, okulda sorunlar yaşadıkları ve güçlü bir tükenmişlik duygusu yaşayarak sorumluluklarını yerine getirmedikleri belirtilmiştir. Ortaokul yılları, bireylerin farklı gelişimsel özellikleri açısından kritiktir ve okul tükenmişliği sorununun daha şiddetli yaşanabileceği bir dönemdir. Riskleri ve zorlukları tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, koruyucu ve iyileştirici faktörlerin desteklenmesiyle öğrenciler karşılaşabilecekleri risklere karşı daha donanımlı hale getirilebilir.

Bu çalışmada, Dayanıklılık Psiko-Eğitim Programı'nın (RPEP) 8. sınıf öğrencilerinin dayanıklılık, okul bağlanması ve okul tükenmişliği düzeylerine etkisini incelenmiştir. Deney grubu, plasebo psiko-eğitim grubu ve kontrol grubunun yer aldığı ön test, son test ve takip testi modellerine dayalı deneysel bir çalışmadır. Araştırma sürecinde deney grubuna 8 seanstan oluşan RPEP uygulanmış; plasebo grubuna ise psikolojik dayanıklılıkla ilişkili olmayan 7 seanstan oluşan medya okuryazarlığı çalışmaları yaptırılmış ve kontrol grubuna herhangi bir işlem uygulanmamıştır. Takip ölçümleri son-test uygulamasından iki ve altı ay sonra olmak üzere iki kez yapılmıştır.

Araştırmada deney, plasebo ve kontrol gruplarının son-test puanları arasında tüm ölçümlerde deney grubu lehine anlamlı farklar (p < .05) bulunmuştur. Belirlenen etki takip eden iki ve altı ay sonra bile geçerliğini korumuştur. Sonuç olarak çalışmadan elde edilen bulgular RPEP'in deney grubundaki öğrencilerin psikolojik dayanıklılık ve okula bağlanma düzeylerini artırmada ve okul tükenmişlik düzeylerini azaltmada etkili bir araç olabileceğini düşündürmektedir.

Makaleye erişim: https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2023.107229