Etilendiamintetraasetik Asit Molekül Yapısı Dental Hipoklorit İle Etkileşiminden Sonra Değişir!

Üniversitemiz Diş Hekimliği Fakültesi Endodonti Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ekim Onur Orhan’ın başlıca yazar olduğu ‘Molecular Interactions on Ethylenediaminetetraacetic Acid After Mixing With Sodium Hypochlorite’ başlıklı makale IEEE Transactions on Plasma Science dergisinde yayınlandı.

Bu ESOGU-BAP destekli araştırmada, Endodonti uygulamalarında geleneksel yıkama maddeleri olan Etilendiamintetraasetik asit (EDTA) ve Sodyum Hipoklorit kanal içerisindeki bilinmeyen moleküler etkileşiminin anlaşılması amaçlanmıştır. Araştırmanın arka planında, EDTA temasından sonra sodyum hipokloritin aktif klor miktarının düştüğü dolayısıyla etkinliğinin azaldığı bilinmekteydi. Ancak, reaktif bir yıkama maddesi olan hipoklorit temasından sonra EDTA molekülünün nasıl etkilendiği bilinmemekteydi. Bundan dolayı Endodontik açıdan önem arz eden bu konu, yazarlar tarafından farklı yöntemler ile ele alınmıştır.

Üniversitemiz Diş Hekimliği Fakültesi Endodonti Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Ekim Onur Orhan’ın dahil olduğu yazar ekibinin, ‘IEEE Transactions on Plasma Science’ dergisinde yayınlanan ‘Molecular Interactions on Ethylenediaminetetraacetic Acid After Mixing With Sodium Hypochlorite’ başlıklı makalesinde, bilinmeyen etkileşim sonrasında EDTA moleküler yapısındaki değişiklikler 4 farklı yöntem ile gözlemlenmiştir. Bu makalede, Yakın Doğu Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Restoratif Diş Tedavisi öğretim üyesi Doç. Dr. Özgür Irmak, üniversitemiz Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Erol Taşal ve Eskişehir Teknik Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Tanışlı ortak yazar olarak yer aldılar.

Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE), 1884 yılında Alexander Graham Bell ve Thomas Edison gibi dönemin büyük bilim adamlarınca temelleri atılmış olan, insanlığın yararına teknolojiyi geliştirmeye kendini adamış dünyanın en büyük teknik profesyonel organizasyonudur. EDTA’nın Endodontik kullanımı sonucu moleküler etkileşime ait elde edilen veriler ilk kez yüksek etki değerli “IEEE Transactions on Plasma Science” dergisinde yayımlanan bu çalışmada rapor edilmiştir.

 

Yöntem ve bulguların detayında, deneysel soğuk atmosferik basınçlı plazma jeti (APPJ) tedavisi, bu endodontik solüsyonlarının aktivasyonunu taklit etmek için bir dielektrik bariyer deşarj cihazı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Numunelerin pH ölçümleri yapılmıştır. Spektral değişiklikler nükleer manyetik rezonans spektroskopisi, Fourier-dönüşümlü kızılötesi spektroskopisi ve UV-görünür spektrofotometrisi ile analiz edilmiştir. EDTA ve NaOCl karışımı sonrasında 3,70, 3,07 ve 2,91 p/dk'da yeni sinyallerin ortaya çıktığı gözlenmiştir. APPJ tedavi gruplarında spektral kayma olmaksızın 4,65 ve 2,90 p/dak'da EDTA'nın azalan tepe yoğunlukları gözlenmiştir. Temel bulgular, hipoklorit ile oksidasyondan sonra sırasıyla orta-dar ve orta-geniş olarak 2357,08 ve 2309,10 cm-1'de EDTA molekülü üzerinde karbon ve nitrojen bağlarının oluştuğu izlenmiştir. EDTA'nın moleküler yapısının hipoklorit ile oksitlenmesinden sonra değiştiği gözlenmiştir. Oksitlenmiş EDTA molekülü üzerinde karbon ve nitrojene atfedilen yeni oluşan piklerin, deneysel APPJ uygulamasından sonra kaybolduğu not edilmiştir. APPJ tedavisinde elde edilen absorbans maksimumlarının, π-π∗ geçişleri için karakteristik bölgede olduğu rapor edilmiştir.

Sonuç olarak, bu son makalenin temel bulguları arasında, hipoklorit veya aktifleştirilmiş hipoklorit tarafından oksitlenme ile oluşan müteakip molekülün birbirinden farklı bir moleküler yapılarda olduğunun ayrıca EDTA'nın karakteristik yapısından da farklı olduğunun altı çizilmektedir. Yazarlar, bu translasyonel çalışmanın sonuçlarının doğrudan kliniğe uyarlanabilir olduğunu, Endodontik yıkama rehberlerinde “opsiyonel” olarak yer alan ara yıkama uygulamalarına ilginin artacağını da vurgulamaktadır. 

Makaleye erişim için: https://ieeexplore.ieee.org/document/9782125